Mechanizm CBAM (ang. Carbon Border Adjustment Mechanism) nazwany mechanizmem dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2, dotyczy importu określonych towarów do Unii Europejskiej. Cały mechanizm opiera się na Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 z dnia 10 maja 2023 r. ustanawiające mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (2023/956). Głównym celem systemu jest wycena emisji gazów cieplarnianych, które powstały i zostały wyemitowane podczas produkcji towarów w krajach trzecich. Ma również zachęcać do wykorzystywania czystej technologii produkcji, bardziej sprzyjającej środowisku. W Polsce funkcję organu właściwego dla CBAM pełni KOBiZE - Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami.
Od października 2023 r. do grudnia 2025 r. trwa okres przejściowy wprowadzania mechanizmu CBAM. Dzięki temu państwa i przede wszystkim przedsiębiorcy mają czas, aby zrozumieć jak docelowo będzie działać cały system oraz przygotować się do realizacji obowiązków. Do końca 2025 r. jedynym obowiązkiem importerów jest składanie kwartalnych sprawozdań poprzez platformę PUESC (platforma usług elektronicznych skarbowo-celnych). W tym czasie służby celne informują importerów o ich obowiązku sprawozdawczym.
W okresie docelowym każdy kto będzie wprowadzał do UE towary objęte tym mechanizmem (lub pośrednik celny) będzie musiał posiadać status „upoważnionego zgłaszającego CBAM”. Co za tym idzie? Deklarowanie ilości towarów jakie zostały przywiezione do UE w poprzednim roku. Dzięki temu w łatwy sposób będzie można wyliczyć emisje gazów cieplarnianych i je rozliczać. Nie wszystkie towary importowane są objęte mechanizmem CBAM. Najłatwiej po prostu porównać kody CN importowanych towarów z listą określoną w załączniku I do rozporządzenia 2023/956. Są to wybrane towary pochodzące z sektorów cementu, żelaza i stali, aluminium, nawozów, jak również wodór oraz energia elektryczna.
Sam rejestr CBAM to elektroniczna baza danych, gdzie w łatwy sposób wypełnia się obowiązki związane ze składaniem kwartalnych sprawozdań. Taki raport zawiera zestawienia masy, kodów, kraju pochodzenia poszczególnych towarów jak również informacje dotyczące każdego upoważnionego zgłaszającego. Za niewypełnienie obowiązków nawet w okresie przejściowym przewidziane są kary finansowe – do 50 Euro za tonę niezgłoszonych emisji.
DK
