Kontrola WIOŚ w firmie

Inspekcja Ochrony Środowiska została powołana na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1070). Zgodnie z ww. ustawą jest ona organem przeznaczonym do kontrolowania oraz przestrzegania przepisów z zakresu ochrony środowiska.

____________________________________________________________________________________________________________________________

Struktura Inspekcji

Organami Inspekcji jest Główny Inspektor Ochrony Środowiska (GIOŚ) oraz Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony środowiska (WIOŚ). Głównym zadaniem GIOŚ jest określanie ogólnych kierunków działania Inspekcji oraz współpraca z polskimi oraz unijnymi, organami odpowiadającymi za ochronę środowiska. Ponadto GIOŚ może wydawać polecenia WIOŚ w stosunki do podjęcia określonych czynności, w tym również kontroli.

GIOŚ jest organem centralnym w stosunku do WIOŚ – w praktyce oznacza to, że odpowiada za rozpatrywanie odwołań od decyzji WIOŚ. Na szczeblu krajowym GIOŚ jest nadzorowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Na szczeblu wojewódzkim znajduje się WIOŚ, który przede wszystkim odpowiada za funkcjonowanie Inspekcji na obszarze województwa. W celu usprawnienia działań WIOŚ na terenie województw funkcjonują także delegatury WIOŚ – odpowiadające za rejony w obrębie województwa.

Za kontrolę w firmie odpowiadają pracownicy WIOŚ – Inspektorzy.

____________________________________________________________________________________________________________________________

Zadania WIOŚ

Podstawowym zadaniem WIOŚ jest kontrolowanie przestrzegania przepisów przez przedsiębiorców, m. in. w zakresie:

• przestrzegania przepisów z zakresu ochrony środowiska,
• przestrzegania obowiązków określonych w decyzjach środowiskowych (pozwolenie wodnoprawne, pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, pozwolenie na wytwarzanie odpadów, zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów, pozwolenie zintegrowane),
• przestrzegania harmonogramu i zakresu wykonywania pomiarów emisji,
• prawidłowego eksploatowania instalacji powodujących emisję do środowiska,
• prawidłowego gospodarowania odpadami,
• przestrzegania przepisów w zakresie gospodarki opakowaniowej,
• prawidłowego eksploatowania urządzeń zawierających f-gazy i przestrzegania przepisów w tym zakresie,
• przestrzegania przepisów o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym oraz o bateriach i akumulatorach,
• przestrzegania przepisów wynikających z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

WIOŚ ma prawo do współpracy z innymi organami i skorzystania z szeregu uprawnień w tym zakresie, np. organami administracji państwowej i rządowej, z Państwową Inspekcją Sanitarną, z organami samorządu terytorialnego, z organizacjami społecznymi oraz organami obrony cywilnej.

____________________________________________________________________________________________________________________________

Rodzaje przeprowadzanych kontroli WIOŚ

Rodzaje kontroli przeprowadzanych przez WIOŚ można podzielić na dwie grupy:

• planowe – przeprowadzane na podstawie rocznego planu działalności kontrolnej, W rocznym planie znajduje się wykaz zakładów oraz instalacji, dla których zostały opracowane procedury oraz programy kontroli
• pozaplanowe – przeprowadzane na podstawie złożonych wniosków o interwencję, skarg, stwierdzania naruszeń wynikających z pozwoleń. Tę grupę można podzielić na dwa rodzaje kontroli:
  • przeprowadzane na prośbę organów administracji publicznej
  • interwencyjne – głównie wynikające ze skarg, interwencji w zakresie zanieczyszczeń środowiska lub podejrzeń wystąpienia takich zanieczyszczeń, a także w wyniku popełnienia przestępstwa lub wykroczenia. Podczas przeprowadzania kontroli interwencyjnej Inspektor WIOŚ nie ma obowiązku o zawiadamianiu przedsiębiorcy o kontroli.

____________________________________________________________________________________________________________________________

Przed kontrolą

Jeśli kontrola w firmie nie jest kontrolą interwencyjną WIOŚ wysyła do przedsiębiorcy pismo – inaczej zawiadomienie, które zawiera podstawowe dane: organu przeprowadzającego kontrolę, przedsiębiorcy oraz osoby do kontaktu.

Kontrola przeprowadzana jest po 7 dniach i przed upływem 30 dni od doręczenia zawiadomienia (na prośbę przedsiębiorcy kontrola może rozpocząć się wcześniej niż po 7 dniach od doręczenia zawiadomienia).

____________________________________________________________________________________________________________________________

Podczas kontroli

Podczas kontroli Inspektor powinien okazać służbową legitymację oraz w przypadku kontroli planowej upoważnienie do przeprowadzania kontroli (Inspektor może kontrolować tylko aspekty określone w upoważnieniu).

Jeżeli w dniu kontroli nie ma przedsiębiorcy lub osoby, która została upoważniona do reprezentowania podmiotu podczas kontroli – zostanie ona przeprowadzona po okazaniu legitymacji pracownikowi lub świadkowi (funkcjonariusz publiczny).

Podczas kontroli przedsiębiorca, osoba reprezentująca podmiot lub pracownik ma obowiązek umożliwić Inspektorowi WIOŚ przeprowadzenie kontroli, w szczególności do czynności, do których Inspektor WIOŚ jest uprawniony, takich jak:

• wstęp przez całą dobę na teren nieruchomości,
• przeprowadzenie pomiarów, w tym również poboru próbek,
• wykorzystywanie dronów do oceny stanu środowiska,
• zażądanie zatrzymania ruchu lub uruchomienie instalacji,
• ocena eksploatacji instalacji,
• ocena wykorzystywanych rozwiązań technicznych i technologii
• przesłuchiwanie osób, w celu określenia stanu faktycznego (pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań)
• zażądanie ustnych lub pisemnych informacji,
• zażądanie okazania dokumentów np. finansowych,
• ocena stanu morfologii odpadów (w oparciu o wiedzę ekspercką).

W przypadku utrudniania przeprowadzania kontroli przez przedsiębiorcę Inspektor WIOŚ ma prawo do skorzystania z pomocy policji oraz innych organów administracji publicznej. Pomoc może polegać na wejściu na teren nieruchomości, zidentyfikowaniu tożsamości, przesłuchiwaniu osób, a także zapewniania bezpieczeństwa Inspektorowi.

W niektórych przypadkach Inspektor może upoważnić osobę, która nie jest Inspektorem do udziału w kontroli np. podczas konieczności przeprowadzenia pomiarów, poboru próbek lub skorzystania ze specjalistycznej wiedzy czy doświadczenia.

Jeżeli podczas kontroli Inspektor WIOŚ stwierdzi zagrożenie dla zdrowi lub życia ludzi i zwierząt może wydać decyzję o wstrzymaniu działalności lub obiektu budowlanemu w danej chwili – jeśli nie spełniają wymagań wynikających z przepisów z zakresu ochrony środowiska.

Koszty przeprowadzonych pomiarów oraz analiz, w tym również pobieranie próbek, na podstawie których odnotowano naruszenia z zakresu ochrony środowiska spoczywają na przedsiębiorcy zgodnie z zasadą "zanieczyszczający płaci".

____________________________________________________________________________________________________________________________

Po kontroli

Dokumentem potwierdzającym zakończenie kontroli jest protokół z kontroli sporządzony przez Inspektora. W protokole zostają określone dane przedsiębiorcy, czas trwania kontroli, dane i numer uprawnień Inspektora, ustalenia kontroli, naruszenia, popełnione wykroczenia oraz sankcje, a także opcjonalnie zalecenia pokontrolne.

Dokument sporządzany jest w 2 egzemplarzach, z czego jeden jest dla przedsiębiorcy. Protokoły są podpisywane przez przedsiębiorcę oraz Inspektora. Przedsiębiorca ma prawo do wniesienia uwag oraz zastrzeżeń oraz odmówić podpisania protokołu. Jeśli z tego skorzysta w terminie 7 dni powinien przedstawić WIOŚ pisemnie swoje stanowisko.

____________________________________________________________________________________________________________________________

Czas trwania kontroli

Na podstawie ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 162) sumaryczny czas trwania wszystkich kontroli w obrębie jednego roku kalendarzowego nie może przekraczać:

• 12 dni roboczych u mikroprzedsiębiorców;
• 18 dni roboczych w małych przedsiębiorstwach;
• 24 dni roboczych w średnich przedsiębiorstwach;
• 48 dni roboczych w pozostałych przedsiębiorstwach.

Wyjątkiem od ww. granicznych ram czasowych są sytuacje, gdy np. przeprowadzenie kontroli jest niezbędne, by zapobiec popełnieniu wykroczenia lub gdy uzasadnione jest bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia człowieka.

____________________________________________________________________________________________________________________________

Wysokość kar

Poza karami administracyjnymi oraz mandatami jakie Inspektorzy WIOŚ mogą nałożyć w zależności od wielkości i rodzaju uchybienia wynikającego bezpośrednio z przepisów odnoszących się do ochrony środowiska. Kary zostały również określone w ustawie z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1070), są to np.:

• Nieinformowanie WIOŚ w wyznaczonym terminie o zakresie wykonania zarządzeń pokontrolnych – kara aresztu, grzywny lub ograniczenia wolności
• Uniemożliwianie lub utrudnianie WIOŚ przeprowadzenia kontroli – kara pieniężna w wysokości od 10 000 zł do 100 000 zł.

Jeśli macie Państwo wątpliwości czy przedsiębiorstwo spełnia wymagania zapraszamy do kontaktu z nami – pomożemy przeanalizować sytuację firmy i zdiagnozować zagrożenia.

Przygotowujemy firmę do kontroli WIOŚ oraz będziemy obecni podczas jej przeprowadzania przez Inspektora.